Strzelce Opolskie – historia
Miasto na starym szlaku handlowym Wrocław – Opole – Kraków. Pierwotnie jako osada targowa i stanica księstwa opolskiego w okresie polowań. Prawa miejskie otrzymały Strzelce prawdopodobnie w 1362, chociaż inni przypisują nadanie ich Bolkowi I księciu opolskiemu (1290).
W średniowieczu miasto otoczone zostało murami obronnymi, z których fragmenty zachowały się do dnia dzisiejszego. Strzelce posiadały dwie bramy: Opolską i Krakowską. Osada należała do najmniejszych miasteczek śląskich, w których ludność utrzymywała się z rzemiosła, uprawy roli i winorośli.
W l. 1313-1460 miasto było stolicą samodzielnego księstwa piastowskiego. Od 1532 w rękach królów czeskich. Odstępowane w zastaw za pożyczki udzielane Habsburgom. W XVII w. księstwo raciborsko-opolskie wraz ze Strzelcami znajdowało się w rękach króla polskiego Jana Kazimierza. W jego imieniu administrował miastem Kasper Colonna, który w 1650 nabył je na własność. Colonnowie byli panami Strzelec (do 1807), pobliskiego Toszka i wielkich obszarów leśnych nad Małą Panwią, gdzie założyli m.in. dzisiejsze osady Kolonowskie i Zawadzkie. Kolejnym właścicielem był gen. wojsk saskich hr. Andrzej Renard, twórca nowoczesnego przemysłu na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim. Podobnie jak inne miasta górnośląskie Strzelce były niszczone przez liczne pożary (ostatni w 1827) i działania wojenne. W XIX w. rozwinął się tu przemysł przetwórczy związany z rolnictwem (browary, gorzelnia, młyn parowy) i gospodarką leśną (tartak). Uruchomiono również 9 pieców wapienniczych, fabrykę cementu oraz fabrykę maszyn rolniczych.
Miasto i powiat strzelecki do 1945 były ostoją polskości. W XIX w. ok. 80% mieszkańców posługiwało się językiem polskim, a w 1910 wg urzędowego (tendencyjnego) spisu ludności 54,2% mieszkańców stanowili Polacy (w powiecie 82,5%). W powiatowych wyborach samorządowych w 1919 na 839 mandatów Polacy uzyskali 628. Było to zwycięstwo podobne jak przed 70 laty gdy wybory do parlamentu wygrał zagrodnik Michał Mróz, którego kontrkandydatem był hr. A. Renard, właściciel Strzelec Opolskich. Swą polskość potwierdzili strzelczanie w powstaniach śląskich. W III powstaniu obronili miasto przed oddziałami niemieckimi. Mimo zwycięstwa w plebiscycie ziemia strzelecka decyzją Rady Ambasadorów pozostała w granicach Niemiec, a wielu Polaków musiało szukać schronienia w Polsce. W latach międzywojennych życie polskie koncentrowało się tu wokół założonego w 1908 Banku Ludowego kierowanego przez Jana Rychela, który udostępniał sale dla polskich organizacji i towarzystw. Odbywały tu swe próby i występy chóry „Gwiazda”, „Odrodzenie” i powiatowy chór męski, tutaj zlokalizowano polską bibliotekę. Aktywnie działały w mieście i powiecie: Związek Polaków w Niemczech, Górnośląskie Zjednoczenie Rolników, Polskokatolicki Związek Młodzieży, Spółdzielnia „Rolnik”, Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne. Wielu członków Związku Polaków w Niemczech i byłych powstańców znalazło się w więzieniach i obozach koncentracyjnych. Strzelce w latach międzywojennych były również ważnym ośrodkiem ruchu antyfaszystowskiego (1938). W czasie działań wojennych (1945) zostały poważnie zniszczone, zwłaszcza centrum.
Po 1945 miasto odbudowano, na miejscach ruin wyrosła nowa zabudowa. Strzelce, będąc od lat stolicą „Białego Zagłębia”, podjęły po 1945 eksploatację wapienia i jego przetwórstwo (zakłady wapiennicze w Strzelcach należą do Śląskich Zakładów Przemysłu Wapienniczego w Tarnowie Opolskim), zajmując w kraju drugie miejsce pod względem wielkości produkcji. W 1975 wybudowano tu nowoczesną wielką cementownię „Strzelce Opolskie”. Rozbudowano Fabrykę Maszyn Rolniczych „Agromet” (ul. Gogolińska 2) produkującą m.in. poszukiwane maszyny do sadzenia i zbioru ziemniaków oraz kombajny ziemniaczane, urządzenia do zbioru buraków, cebuli i marchwi.