Stalowa Wola

STALOWA WOLA

Miasto powiatowe (ok. 71 000 mieszk.), siedziba gminy miejskiej.

Stalowa Wola została założona na terenie wsi Pławo w 1936 r. W l. 1937-39 w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego uruchomiono tu Zakłady Południowe (huta „Stalowa Wola” – pierwszy wytop stali we wrześniu 1938) i elektrownię „Stalowa Wola”. Hutę zbudowano w rekordowo krótkim czasie – 775 dni. Był to jeden z najnowocześniejszych obiektów tego typu w Europie. Składał się ze stalowni z pięcioma piecami do wytopu stali, walcowni, kuźnic i prasowni. Jako paliwo do pieców martenowskich zastosowano po raz pierwszy w Europie gaz ziemny (zamiast tradycyjnego węgla). Przed wojną produkowano tu sprzęt artyleryjski, m.in. haubice 100 mm wzór 14/19 p. i armaty 105 mm wzór 29. Budowę elektrowni rozpoczęła wiosną 1938 r. firma francuska, a w maju następnego uruchomiono pierwszą turbinę, w sierpniu 1939 r. osiągnęła pełną moc 40 megawatów, stając się drugą elektrownią w kraju pod względem mocy. Obecna moc: 450 megawatów oraz 875 megawatów termicznych. Prawa miejskie nadane w 1945 r.

Układ urbanistyczny ukształtowany po 1937 r. Kościół paraf, św. Floriana, drewniany, wzniesiony w 1802 r. we wsi Stawy, przeniesiony na obecne miejsce w 1943 r. Osiedla powstałe w związku z budową miasta i jego zakładów przemysłowych: osiedle dyrektorskie (obecnie Lasowiaków), urzędnicze (obecnie Śródmieście), majsterskie (obecnie Fabryczne) i robotnicze (obecnie Metalowców i częściowo Fabryczne). Na cmentarzu paraf, mauzoleum poległych w l. 1939-45.