Głubczyce

GŁUBCZYCE

Miasto (14 000 mieszk., 270 m n.p.m.) na Płaskowyżu Głubczyckim nad rz. Psiną, lewym dopływem Odry. Centrum usługowe regionu rolniczego, ośrodek przemysłowy (Zakłady Dziewiarskie „Unia”, zakłady piwowarskie). Urząd Miasta i Gminy.

Miasto usytuowane zostało na starym szlaku handlowym, wiodącym z południa przez Bramę Morawską nad Bałtyk. Pierwotna nazwa — Glubcicik. Nazwa niemiecka – Leobschutz. W okresie Słowiańszczyzny tereny te zamieszkiwane były przez polskie plemię Gołęszyców, wchodziły w skład państwa Mieszka I, Bolesława Chrobrego i Mieszka II. W l. 1338-1740 w składzie monarchii czeskiej i habsburskiej, następnie w państwie pruskim. Po przyłączeniu do Czech wchodziły w skład księstwa opawskiego, a od 1377 były stolicą samodzielnego księstwa. W Głubczycach mieściła się na ziemiach polskich komturia zakonu rycerskiego joannitów (XI-XII w.).

Głubczyce uzyskały prawa miejskie w poł. XIII w. Miasto wyrosłe z podgrodzia, dopiero w XV i XVI w. otrzymało mury miejskie. Był to okres renesansu miasta, gdy królem Czech był Władysław Jagiellończyk, a Sejm Stanów Śląskich z 1507 na posiedzeniu w Głubczycach uchwalił prośbę do króla polskiego o sprawowanie przez niego lub jego pełnomocnika rządów na Śląsku. Miasto szybko uległo germanizacji. Na pocz. XVII w. miasto liczyło 2100 mieszkańców, wśród nich byli sukiennicy, garncarze, kapelusznicy, kotlarze. W poł. XIX w. było tu 300 rzemieślników.

Rozwój kolei żelaznej przyczynił się do ożywienia gospodarczego miasta. Oprócz huty szkła i odlewni dzwonów powstały tu fabryki trykotaży i sukna, browar i słodownie, cegielnie, młyny i tartaki. W 1900 Głubczyce notowały 12 627 mieszkańców.

W wyniku działań II wojny światowej w gruzach legło 40% budynków, głównie w zabytkowym centrum. Miasto zdobyły oddziały Armii Czerwonej 24 III 1945.

Mimo poważnych zniszczeń Głubczyce zachowały w centrum układ urbanistyczny średniowiecznego miasta w istniejących częściowo murach miejskich (obok klasztoru Franciszkanów). Oprócz XVI-wiecznych murów przetrwały półokrągłe czy ośmioboczne baszty, m.in. obok kościoła parafialnego. O skuteczności fortyfikacji miejskich świadczyć może fakt, że miasto oblegane przez husytów w 1426 nie poddało się.

W rynku zachowała się tylko neogotycka wieża zegarowa, natomiast XVI-wieczne mury korpusu ratusza pozostały ruiną. Obok grupa figuralna dłuta Antoniego Jorga z 1738, przedstawiająca Matkę Bożą z Dzieciątkiem.

Kościół i klasztor Franciszkanów z XV w., przebudowany został w XVIII w. w stylu baroku. Jednonawowy kościół posiada dwa rzędy kaplic z emporami u góry. W pierwszym przęśle świątyni chór muzyczny wsparty na trzech arkadach filarowych. Portal wejściowy świątyni przypomina rzymski łuk triumfalny. Wnętrze kościoła rokokowe. XVIII-wieczny klasztor posiada 4-piętrowe skrzydła wokół dziedzińca-wirydarza. Nad portalem barokowa wieżyczka.

Kościół paraf. Narodzenia NMP z XIII w., przebudowywany w XV, XVIII i XX w. Najcenniejszymi fragmentami świątyni są: wczesnogotycki portal, trójnawowa hala gotycka z kruchtą i 2 wieżami. Należy zwrócić uwagę na pięknie żebrowane sklepienie krzyżowe, rokokowy chór muzyczny, neogotycką nawę poprzeczną i prezbiterium oraz laskowany szczyt fasady. Kopuły wież zaopatrzone są w barokowe hełmy. Obok kościoła późnogotycka kaplica św. Floriana i św. Sebastiana (1501). Jest to ceglana świątyńka o wysmukłych oknach i sklepieniach krzyżowych.

Przy ul. Sobieskiego barokowy kościółek św. Józefa (1776). Jest to jednonawowa świątyńka o wielościennym prezbiterium z kapliczką.

Przy pl. Kościelnym grupa zabytkowych domów z XV-XVIII w.

Pod nr. 4 barokowa kamieniczka z pilastrami, zakończona bogatymi głowicami. Pod nr. 5 renesansowa kamienica o sklepieniu żaglastym w parterze. Równie piękny jest dom przy ul. Sobieskiego 10/11 z ciekawie sklepionymi sieniami i bogatą sztukaterią.

Wzdłuż rzeki Psiny zespół parkowy z dużym kąpieliskiem (ul. Powstańców), stadionem i halą sportową (ul. Niepodległości). Do podmiejskiego „lasku Marysieńki” prowadzi trzyrzędowa aleja lipowa (ul. Sobieskiego), uznana za pomnik przyrody. W lasku restauracja z dancingiem.

■ 13 km na pd. zach., w Pietrowicach Głubczyckich, ośrodek wodny nad sztucznym zalewem (ośrodek niedzielnego wypoczynku) oraz zespól boisk do gry. W ośrodku nocleg w pawilonach i na polu namiotowym.

Z miasta wyjeżdżamy ulicą Prudnicką w kierunku pn.

KLISINO

We wsi barokowy pałac z XVIII w. zbudowany na planie czworoboku z dziedzińcem wewnętrznym. Kościół neogotycki z XIX w. z bramką z 1600 w ogrodzeniu. Wewnątrz płyty nagrobne i epitafia z XVIII w. Również z pocz. XIX w. spichlerz i szkoła. Wzdłuż drogi do Pomorzowiczek (na pd.-zach.) zabytkowa aleja lipowa.

We wsi rozwidlenie dróg: na lewo droga do Białej (18 km); na prawo do Głogówka (8 km), którą biegnie nasza trasa (9).

SZONOW

We wsi kościół z 1580, przebudowany w XVIII i XIX w. Wewnątrz późnogotyckie chrzcielnice z XVI w. Należy zwrócić uwagę na ołtarz główny i w kaplicy oraz XVIII- i XIX-wieczne obrazy.

■ 4 km na wsch. wieś Kazimierz. Przy drodze zabytkowa rzeźba ludowa. Wokół pałacu zabudowania gospodarskie z XIX w., szkoła z 1840, zagrody chłopskie z XIX w. Kościół z XVI w.

■ 5 km na pd. wieś Lisięcice. We wsi kościół z 1667 z chrzcielnicą z 1589 i rokokową amboną. Zabytkowe gospodarstwa z XIX w.