Lubaczów – zabytki
Miasto powiatowe (ok. 12 800 mieszk.) położone na Płaskowyżu Tarnogrodzkim, nad Lubaczówką (prawy dopływ Sanu). Ośrodek przemysłowy (filia huty „Stalowa Wola”). W okolicy eksploatacja złóż gazu ziemnego z pozyskiwaniem z niego siarki. Działa tu muzeum regionalne i Towarzystwo Miłośników Lubaczowa.
Zachował się układ urbanistyczny z prostokątnym rynkiem, założony na pn. zach. od wcześniejszego grodu. Wzniesiony tu w XIV w. drewniany zamek zastąpiono w XV w. murowanym, a w XVIII w. murowanym dworem, który rozebrano w 1949 r. Po II wojnie światowej teren adaptowany na amfiteatr i park miejski. Konkatedrę św. Stanisława Biskupa, św. św. Piotra i Pawła i bł. Jakuba Strzemię wzniesiono w 1899 r. w stylu neoromańskim, znacznie rozbudowano w l. 1981-87. Na zewnątrz tablice upamiętniające walczących i poległych w l. 1914-20 i w czasie II wojny światowej oraz tablica odsłonięta w 1995 r. poświęcona „Żołnierzom Niepodległości”.
Wewnątrz kościoła obraz Matki Boskiej Łaskawej, namalowany w 1598 r. przez Józefa Wolfowicza, pochodzący z katedry lwowskiej, koronowany diademami papieskimi 12 maja 1776 r. przez arcybiskupa Wacława Sierakowskiego i ponownie 19 czerwca 1983 r. w Częstochowie przez papieża Jana Pawła II. Właśnie przed tym obrazem 1 kwietnia 1656 r. w katedrze lwowskiej król Jan Kazimierz składał swoje słynne śluby. Scenę składania ślubów namalował Jan Matejko na swoim ostatnim obrazie, który obecnie jest w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu. W kościele znajdują się również XVIII-wieczne obrazy „Apoteoza św. Ewangelisty”, „Święta Anna Samotrzeć” i „Chrystus Milatyński” oraz pochodzące z katedry lwowskiej mosiężne, posrebrzane antependium wykonane w 1936 r. wg proj. Józefa Starzyńskiego. Na antependium przedstawiono sceny rozpoczęcia budowy katedry lwowskiej, ślubowania Jana Kazimierza i poświęcenia sztandaru Orląt Lwowskich przez arcybiskupa Józefa Bilczewskiego w 1920 r.
Neobizantyjska dawna cerkiew greckokatolicka z 1889 r., obecnie kościół rzymskokatolicki paraf. św. Mikołaja Biskupa i Męczennika, neobizantyjska. Od 1994 r. odbywają się tu także nabożeństwa w obrządku bizantyjsko-ukraińskim. Spichlerz podworski z końca XVIII w. – obecnie siedziba Muzeum Regionalnego. W nim ekspozycja archeologiczna, historyczna i etnograficzna. Osobne miejsce zajmują portrety pochodzące z okolicznych pałaców i dworów (m.in. z Narola) – wśród nich portret hetmana Stefana Czarnieckiego z XVIII w., bogata kolekcja ikon, obrazy z pocz. XX w., m.in. Iwana Trusza „Pejzaż wiejski” i J. Kotowskiego „Sanie przed stacją”, oraz ekspozycja związana z wybitnymi Polakami, których losy związane są Lubaczowem i okolicami. Należeli do nich gen. bryg. Józef Kustroń (1892-1939) – dowódca 21 Dywizji Piechoty Górskiej z armii „Kraków”, który poległ 16 września 1939 r. pod Koziejówką, płk Stanisław Dąbek (1897-1939) – dowódca lądowej obrony Wybrzeża w 1939 r„ obrońca Lubaczowa w 1918 r., oraz pochodzący z Lubaczowa – por. Przemysław Inglot (1924-98), w czasie II wojny światowej oficer polskiej 5 Kresowej Dywizji Piechoty walczącej m.in. we Włoszech, w latach powojennych zasłużony dla regionu działacz Organizacji Charytatywnej Kongresu Polonii Amerykańskiej (eksponowany jest jego mundur, odznaczenia i dokumenty wojskowe).
Na cmentarzu rzymskokatolickim przy ul. Kościuszki mogiły żołnierzy polskich poległych we wrześniu 1939 r. Cmentarz żydowski (ul. Kościuszki) na pow. 0,71 ha. Zachowało się ok. 200 nagrobków. Pomnik w miejscu pochówku 950 Żydów – ofiar egzekucji w 1942 r. Tablica ku czci płk. Stanisława Dąbka mieszkającego w dzieciństwie w Lubaczowie umieszczona na ścianie Szkoły Podstawowej nr 1. Natomiast tablica upamiętniająca gen. bryg. Józefa Kustronia na ścianie zasadniczej szkoły zawodowej.