Trasa Racibórz – Chałupki 25km

Trasa Racibórz – Chałupki 25km

Droga drugorzędna. Trasa biegnie równolegle do doliny Odry. Na trasie warto zwiedzić Tworków i Zabełków.

RACIBÓRZ

Wyjazd ul. Skłodowskiej na pd.

SUDÓŁ

Wieś z przełomu XIII i XIV w. Do 1335 należała do biskupa wrocławskiego Nankera, który przekazał ją klasztorowi Dominikanek w Raciborzu. Od XV w. do Skrzydłowskich, Raszyńskich, Gaszy-nów, Jarocińskich i Ehrenkronów. W 1. poł. XIX w. miały tu miejsce bunty chłopskie. Miejscowi chłopi w l. 1816-17 wykupili się z poddaństwa za kwotę 8600 talarów.

■ 6 km na pd.-zach. wieś Krzanowice z barokowym kościołem św. Mikołaja z 1742.

BIEŃKOWICE

Wieś klasztorna z przełomu XIII i XIV w. Od XIV w. do 1810 należała do zakonu dominikanek raciborskich. We wsi kościół z XVI w. przebudowany w stylu baroku. W latach międzywojennych działało tu koło Związku Polaków w Niemczech.

TWORKÓW

Wieś należała w średniowieczu do rodu Tworkowskich. W 1567 wzniesiono tu renesansowy zamek, przebudowany w l. 1872-74 w stylu neorenesansowym. Spłonął w 1939. W l. 1691-94 budowniczy Jan Zeller z Opawy zbudował barokowy kościół na wzorze wcześniej wzniesionego w Prószkowie. Sztukaterię wykonał Antonio Signo. Wyposażenie stanowią obrazy barokowe i późnobarokowe z przełomu XVII i XVIII w. Odnowiony w 1948. Drewniany kościół św. Urbana z 1779, wieżyczka z 1869. Ołtarz rokokowy z ok. 1779, po bokach figury św. Sebastiana i Floriana. Obok kościoła stare lipy i kamienna rzeźba „Ukrzyżowanie”.

W Tworkowie urodził się ks. dr Emil Szramek (1887-1942), wybitny historyk, mecenas sztuki. Współzałożyciel i długoletni prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku w Katowicach. Jego nauczycielem był ks. Józef Gregor, autor m.in. mapy „Górny Śląsk”, wydanej w 1904 w Mikołowie.

KRZYŻANOWICE

Wieś z XIX-wiecznym pałacem (neogotyk – 1856) o ładnych flankujących basztach narożnych. Pałac jednopiętrowy, dwutraktowy o dachu mansardowym z neogotyckimi lukarnami i narożnymi basztami krytymi dachem namiotowym. Wokół park krajobrazowy z XIX w. Obok pałacu budynek bramny z 1853, neogotycki mur ceglany otaczający pałac. Właścicielami Krzyżanowic i neogotyckich budowli byli do 1930 książęta Lichnowscy. Obecnie dom opieki dla dzieci specjalnej troski „Caritas”. Gotycki kościół z XV w. przebudowany w XVIII w. w stylu późnobarokowym z wieżą gotycko-renesansową, odbudowany w l. 1947-49. We wnętrzu polichromia z l. 1960—61 wykonana przez Stanisława Szmuca z Krakowa. Zachował się gotycki portal (fasada). Obok plebania klasycystyczna z l. 1820-26 o dachu siodłowym.

W Krzyżanowicach skrzyżowanie dróg: w prawo do wsi Owsiszcze (4 km), w lewo do Wodzisławia Śląskiego (19 km).

ZABEŁKÓW

We wsi wśród starych drzew stał (do pożaru w 1976) kościół, będący jednym z najpiękniejszych przykładów drewnianej architektury sakralnej na ziemi raciborskiej, wzniesiony w stylu baroku w 1849 przez cieślę Nowaka z Zakorzowa. Na starym cmentarzu kaplica z 1799, pomniki poległych mieszkańców na frontach I wojny światowej (1919) i powstańców śląskich (1971). W budynku szkoły w l. 1923-24 mieściła się polska szkoła mniejszościowa (tablica).

CHAŁUPKI

Wieś nadgraniczna, przejście graniczne między Polską a Republiką Czeską.

We wsi w starym parku barokowy pałac z 1682, przebudowany w XVIII w. Do pałacu prowadzi jesionowa aleja z XVII w. Pałac wzniesiono na miejscu XV-wiecznego zamku, z którego zachowały się ślady d. fosy. W XIX w. pałac był własnością: Donnersmarcków (do 1802), Lichnowskich (1802-14) i Rotszyldów. Park pałacowy z XIX w.